Markery nowotworowe są to substancje o różnym pochodzeniu, strukturze biologicznej i właściwościach, wytwarzane w procesie nowotworzenia komórek [1]. Nowotwór jest chorobą, w której przebiegu dochodzi do nieprawidłowego podziału i wzrostu komórek danego narządu lub układu – mówimy wówczas o tworzeniu się zmiany nowotworowej.Nawet 15% nowotworów złośliwych może być wynikiem przewlekłych infekcji i towarzyszących im stanów zapalnych. Przykładem może być predyspozycja do rozwoju raka żołądka wynikająca z przewlekłego stanu zapalnego wywołanego infekcją elementem stanu zapalnego jest pojawienie się tzw. białek ostrej fazy, w tym CRP – które jest traktowane jako nieswoisty marker nowotworowy. Podwyższone stężenie CRP w krwi może być skutkiem rozwijającej się choroby nowotworowej. Białko CRP związane jest bezpośrednio z aktywnością komórek nowotworowych oraz odpowiedzią układu odpornościowego na nowotwór. Zmiany poziomu CRP zależą od stadium zaawansowania choroby nowotworowej i wielkości zmian (np. guza).Nowotwory a stan zapalnyMiejscowy stan zapalny, który może z czasem obejmować cały organizm związany jest z obecnością czynników wywołujących reakcję układu odpornościowego. Poza infekcjami, uszkodzeniem tkanek, niedokrwieniem prowadzącym do martwicy – to właśnie nowotwory powodują powstanie stanu organizmu na obecność tej patologicznej zmiany jest reakcja ostrej fazy. Informacje wskazujące na silną zależność pomiędzy obecnością nowotworów, a stanem zapalny opierają się na obserwacjach z nich, że narażenie na różne czynniki fizyczne, chemiczne czy nawet mikrobiologiczne (wirusy, bakterie) jest źródłem przewlekłych stanów zapalnych oraz zwiększa częstotliwość występowania we wczesnym etapie w obrębie miejsca, gdzie komórki ulegają transformacji nowotworowej zaczyna rozwijać się miejscowy stan zapalny!CRP a nowotwory – związek CRP z nowotworamiZwiązek stężenia CRP z obecnością w organizmie nowotworu, wyjaśnia się na dwa sposoby. Pierwszy zakłada, że podniesiony poziom białka wynika ze stanu przednowotworowego lub nowotworu. Drugi, zakłada, że podniesiony poziom białka i przewlekły stan zapalny odgrywają rolę w procesie karcinogenezy (proces mutacji zdrowej komórki, w komórkę nowotworową).Przykładami nowotworów, które są związane ze stanem zapalnym jest rak:żołądka, często rozwijający się w wyniku przewlekłego stanu zapalnego śluzówki żołądka – który jest wynikiem infekcji bakterii Helicobacter pyloriwątroby, będący skutkiem przewlekłego wirusowego zapalenia wątrobyszyjki macicy, będący konsekwencją zakażenia wirusem HPVpęcherza moczowego, powstający na skutek reakcji zapalnej wywołanej pasożytami np. Schistosoma haematobiumpłuc, będący konsekwencją choroby obturacyjnej związanej z paleniem tytoniu CRP przy nowotworachCRP uznaje się za potencjalny marker nowotworzenia. U osób zdrowych stężenie CRP jest zazwyczaj niższe niż 8 mg/L (wartość referencyjna). Badanie tego parametru ma głównie zastosowanie w diagnostyce oraz monitorowaniu chorób o podłożu zapalnym. Najczęściej mających charakter ostry, tak jak przy zakażeniach bakteryjnych – gdy CRP osiąga wartości często przekraczające 100 mg/L. Więcej o CRP w rozpoznaniu infekcji bakteryjnych – znajdziesz tutajCzy sam wynik CRP wystarcza do zdiagnozowania nowotworu?NIESzczególnie, jeżeli bierzemy pod uwagę pojedyncze badanie. Białko to jest markerem nieswoistym, więc jego podwyższony poziom może wskazywać na wiele innych chorób np. miażdżycę czy przewlekłą badasz się regularnie i wynik za każdym razem przekracza normę, to na pewno wymaga to konsultacji z lekarzem!W zależności od typu nowotworu i stopnia zaawansowania choroby CRP może mieć różne wartości obserwuje się w przebiegu złośliwych nowotworów dotykających układu niskie wartości CRP (wynik w normie) nie zawsze wykluczają obecność – rozpoznanie, leczenie i nawrót nowotworu Wynik oznaczenia CRP w kontekście chorób nowotworowych wykorzystuje się: Przy kwalifikacji do leczenia operacyjnegoBadanie wykonuje się również przed leczeniem operacyjnym nowotworów. U osób, u których wynik przekracza 10 mg/L, przyjmuje się, że prawdopodobieństwo przeżycia całkowitego po operacji jest krótsze. Wykrywania nawrotu choroby Oceny prawdopodobieństwa przeżycia choregoW przypadku leczenia operacyjnego raka jelita grubego 2 lata po operacji odsetek przeżywalności u osób z CRP podwyższonym wynosił niecałe 50%, natomiast u osób z niskim poziomem CRP – aż 90%! Więc niskie CRP, a co za tym idzie brak lub mniej nasilony proces zapalny, wskazują na dobre oznaczenie białka C-reaktywnego, nie może stanowić podstawy do rozpoznania choroby nowotworowej, z uwagi na fakt, że jest to parametr to, że każda choroba przebiegająca ze stanem zapalnym może spowodować, że wynik białka ostrej fazy będzie przekraczał normę. Natomiast, jest to ważny czynnik prognostyczny u już zdiagnozowanych i leczonych Stasik Z., Skotnicki P., Nowak-Sadzikowska J., Kulpa J.: Białko C-reaktywne u chorych na nowotwory złośliwe, Nowotwory, Journal of Oncology, 58, 2008. [2] Leporowska E.: Związek CRP z ryzykiem wystąpienia cho- roby nowotworowej i czasem przeżycia chorych na nowotwory, Journal of Laboratory Diagnostics, 45, 2009.
fot. Adobe Stock O morfologii często zapominamy, tymczasem powinno się ją wykonać przynajmniej raz w roku. Jeśli zaś dokuczają nam niepokojące objawy, nie zwlekajmy z badaniem krwi. Na pytanie dotyczące morfologii, nowotworu oraz innych badań, w tym OB, odpowiada prof. Wiesław Jędrzejczak, były krajowy konsultant w dziedzinie hematologii. Jakie objawy powinny nas skłonić do wykonania morfologii? Prof. Wiesław Jędrzejczak: Moim zdaniem morfologię krwi należy wykonać raz na rok nie mając żadnych objawów chorobowych. Poza tym to badanie powinniśmy wykonać w razie wystąpienia jakichkolwiek poważnych objawów chorobowych. Szczególnie należy zbadać krew w przypadku: przedłużającego się zakażenia, znacznego osłabienia, krwotoków lub pojawienia się wybroczyn. Dlatego zainaugurowana została kampania edukacyjna „Odpowiedź masz we krwi”, której celem jest upowszechnienie wiedzy nt. objawów chorób krwi i przypomnienie, że wiele schorzeń (i to nie tylko krwi) można wykryć tym prostym badaniem. Krew jest niejako zwierciadłem, w którym odbijają się także zaburzenia innych narządów. Czy na podstawie morfologii krwi możemy zdiagnozować niektóre nowotwory? Jakie nieprawidłowości w funkcjach krwi i szpiku kostnego mogą być wykryte w tym badaniu? We krwi obwodowej wykrywa się niedobory poszczególnych rodzajów krwinek i ich nadmiary. Na podstawie tego badania można wykryć różne białaczki, czerwienicę, nadpłytkowość, pierwotną mielofibrozę, niektóre chłoniaki i szpiczaka, ale także wiele nowotworów innych narządów, które wtórnie powodują niedokrwistość. Taka niedokrwistość może być pierwszym objawem nowotworu. Zwłaszcza banalna, wydawałoby się, niedokrwistość z niedoboru żelaza u mężczyzny lub kobiety w wieku pomenopauzalnym sugeruje krwawienie z przewodu pokarmowego, a to często jest spowodowane przez nowotwór tego przewodu. Nie umożliwia to postawienia rozpoznania, ale powoduje uruchomienie diagnostyki, która ostatecznie do tego doprowadzi. Wreszcie morfologia pozwala wykryć niedobry poszczególnych komórek krwi. Przeczytaj też: Rak żołądka Jakie parametry morfologii mogą wskazywać na nowotwór krwi? Kiedy powinniśmy niepokoić się wynikiem badań? Zwiększona liczba limfocytów czy monocytów to najczęstsze objawy białaczki. Z kolei zwiększona liczba krwinek czerwonych może sugerować obecność czerwienicy prawdziwej, którą zaliczamy do tzw. nowotworów mieloproliferacyjnych. Do nich należy też nadpłytkowość samoistna cechująca się bardzo dużą liczbą krwinek płytkowych, czyli trombocytów (więcej: czym jest nadpłytkowość). Zwykle na wyniku obok podanych nieprawidłowych wartości znajdują się literki: L (od angielskiego „low” czyli mało) lub H (od angielskiego „high” czyli wysoko). Im bardziej tak oznaczone wartości różnią się od podanych obok norm, tym bardziej należy się niepokoić i udać do lekarza. Odwrotnie, jeśli wyniki są bliskie granicy normy, to mało jest prawdopodobne, aby nam coś groziło. Wielu lekarzy zaleca pacjentom wykonanie dodatkowo OB. Jak wysokie OB powinno zaniepokoić i kiedy świadczy o nowotworze? Również polecam badanie OB. To jest bardzo proste badanie, które jednak może zasygnalizować wiele chorób. Są to albo choroby nowotworowe, albo choroby zapalne. Wynik powinien zaniepokoić już wtedy, jeśli OB jest powyżej 20, ale mniej niż 40. Wtedy trzeba przede wszystkim powtórzyć badanie i kontynuować diagnostykę, jeśli będzie się utrzymywać lub wzrastać. Jeżeli OB jest powyżej 40, to należy zacząć diagnostykę bez dalszej zwłoki. Jeśli zaś OB jest powyżej 100, to jesteśmy bardzo chorzy. Ale trzeba pamiętać, że niekiedy ciężka choroba się rozwija bez przyspieszonego OB, i zwracać uwagę na inne objawy. Warto też wykonać badanie ogólne moczu, gdyż wykrycie w nim obecności białka lub krwi również może przyspieszyć wykrycie nowotworu. Polecam wykonywanie tych badań każdemu także bez żadnych objawów chorobowych przynajmniej raz na rok. Są to tanie badania, a mogą nam uratować życie. Czy morfologia może jednoznacznie określać, że mamy nowotwór, czy konieczne są jeszcze inne badania, by to potwierdzić? Zwykle nawet w przypadku podejrzenia nowotworu krwi konieczne są dalsze badania, aby określić, z jakim nowotworem dokładnie mamy do czynienia. Treść artykułu została pierwotnie opublikowana Zapisz się do lekarza, który skieruje cię na odpowiednie badania. Czytaj także:Morfologia krwi: interpretacja wyników badań - 22 parametry (normy i opis)MCH (morfologia): norma, co oznacza podwyższone i obniżone MCHMCV (morfologia) - obniżony i podwyższony wskaźnik krwiMCHC (morfologia) - normy, co oznacza za wysokie i za niskie MCHCMałopłytkowość – czym grozi niedobór płytek krwi, jak go rozpoznać i leczyć?Co to jest szpiczak mnogi? Objawy, leczenie, rokowanieChłoniak - rodzaje, objawy, leczenie, chłoniak Hodgkina Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
W organizmie człowieka występują w dwóch postaciach: limfocytów T oraz limfocytów B. Podwyższone limfocyty mogą wskazywać m.in. na zakażenia wirusowe lub bakteryjne. Za dużo limfocytów obserwuje się także w przebiegu niektórych nowotworów. Obniżone limfocyty bywają natomiast oznaką problemów z sercem bądź nerkami. Fotolia.To na jej podstawie możemy dowiedzieć się o rozwijających się chorobach krwi nie tylko tych nowotworowych. Morfologia pozwala wykryć nowotwory krwi we wczesnym stadium. W czasie kiedy morfologia była wykonywana w ramach badań u lekarza medycyny pracy (do 1996 r.), rozpoznawano na jej podstawie około 20 proc. białaczek, dziś jest toMam 64 lata. Zrobiłam sobie kontrolne badania krwi (OB, morfologia z rozmazem, cholesterol, trójglicerydy, hormony tarczycy, A-amylaza, cukier oraz analizę moczu). Wszystkie wyniki mam w normie oprócz A-amylazy (125U/I) i PDW (21,9fi). Nie mam choroby alkoholowej i nie nadużywam alkoholu. Bardzo zaniepokoiły mnie informacje w internecie o raku trzustki. Gdy zjem tłustą potrawę, czuję lekki ucisk w lewym boku. KOBIETA, 65 LAT ponad rok temu Onkologia Rak trzustki Jak odróżnić stan zapalny od raka pęcherza moczowego? Lek. Tomasz Stawski Chirurg, Jaworzno 84 poziom zaufania Co to jest PDW i co oznacza takiego jego podwyższenie można znaleźć na stronie: Alfa-amylaza w Pani przypadku jest tylko nieznacznie podwyższona (norma zależy od laboratorium analitycznego) i nie wskazuje na stan zapalny trzustki (zapalenie występuje, gdy norma przekroczona jest 3 krotnie). Dolegliwości jakie Pani opisuje raczej nie są związane z patologią w zakresie trzustki, ale być może np. żołądka i dwunastnicy (trzeba zastanowić się nad wykonaniem gastroskopii). Oczywiście należałoby także wykonać USG jamy brzusznej celem oceny narządów jamy brzusznej (w tym głównie trzustki, wątroby, pęcherzyka żółciowego). O wszystkim powinien zadecydować Pani lekarz prowadzący po bezpośrednim badaniu. Specjalista chirurgii ogólnej. 0 redakcja abczdrowie Odpowiedź udzielona automatycznie Nasi lekarze odpowiedzieli już na kilka podobnych pytań innych znajdziesz do nich odnośniki: Co oznacza wynik badania poziomu amylazy? – odpowiada Lek. Paweł Szadkowski Czy możliwe jest żeby to był rak trzustki? – odpowiada Lek. Aleksandra Witkowska Trzustka niepowiększona, jednorodna o ostrych zarysach, przewód Wirsunga nieposzerzony – odpowiada Dr n. med. Igor Madej Co oznaczają wyniki badań po pęknięciu trzustki? – odpowiada Lek. Aleksandra Witkowska Rak trzustki a wyniki AST i ALT – odpowiada Renata GrzechociĹska Jakie badania wykonać, by zbadać profilaktycznie trzustkę? – odpowiada Lek. Zbigniew Żurawski Wynik amylazy a praca trzustki – odpowiada Prof. dr hab. Jarosław Leszczyszyn Wyniki badania krwi a ryzyko raka trzustki – odpowiada Dr n. med. Marek Derkacz Jakie badania wykrywają raka trzustki? – odpowiada Mgr Hanna Markiewicz Badania w kierunku raka trzustki – odpowiada Małgorzata Panek artykuły Amylaza - charakterystyka, normy, interpretacja Amylaza jest enzymem hydrolitycznym wytwarzanym gł Amylaza w moczu - charakterystyka, wskazania, normy Amylaza jest enzymem, który odpowiada za trawienie Wysokie monocyty - czym są monocyty, co oznacza podwyższony poziom monocytów, normy Wysokie monocyty mogą świadczyć o przebytym stanie
Anemia (niedokrwistość) może być wynikiem krwawienia z jelit lub złego wchłaniania żelaza, witaminy B12 czy kwasu foliowego, co może być objawem chorób jelit. Albumina. Albumina jest białkiem wytwarzanym przez wątrobę, które pełni wiele funkcji, w tym utrzymanie ciśnienia osmotycznego krwi. Niski poziom albuminy może wskazywaćfot. Adobe Stock, jarun011 Spis treści: Co to jest CRP? CRP a rak CRP a rokowania Co to jest CRP? Białko C-reaktywne (CRP) jest białkiem ostrej fazy wytwarzanym przez wątrobę w trakcie ogólnoustrojowej odpowiedzi zapalnej. Jego produkcja odbywa się pod wpływem cytokin prozapalnych. CRP jest uwalniane do krwi w ciągu doby od rozpoczęcia reakcji zapalnej i wraca do normy po ustąpieniu stanu zapalnego. Norma CRP wynosi 100 mg/l) częściej występuje przy infekcjach bakteryjnych. Dla infekcji wirusowych CRP jest niższy (30-40 mg/l). CRP a rak. Kiedy wysokie CRP świadczy o raku? CRP jest nieswoistym markerem stanu zapalnego, a jego podwyższony poziom może świadczyć o nowotworze. Silniejszy związek występuje, gdy nowotwór się rozrasta i daje przerzuty. Wartości CRP dla raka mogą być różne – w badaniach zgłaszano zarówno wyniki < 1 mg/l, jak i powyżej 175 mg/l. Jednak im wynik wyższy, tym większe prawdopodobieństwo bardziej zaawansowanego raka, istnienia przerzutów oraz gorszego rokowania. Wysokie CRP wynika ze stałej, niezbyt nasilonej reakcji zapalnej, jaka towarzyszy postępującej chorobie nowotworowej. Kiedy komórki rakowe mnożą się i zmiany wzrastają, dochodzi do miejscowego uszkodzenia tkanek, co pobudza układ immunologiczny do odpowiedzi. Celem komórek odpornościowych staje się wtedy naprawa uszkodzonych komórek i zlikwidowanie komórek nieprawidłowych. Cały proces znajduje swoje odzwierciedlenie w parametrach związanych z odpowiedzią immunologiczną, dlatego poziom CRP może korelować z rozwojem raka. Przy czym trzeba pamiętać, że nie każdy nowotwór będzie dawał wynik w postaci podwyższonego białka C-reaktywnego, i nie każdy podwyższony wynik będzie oznaczał, że mamy do czynienia z rakiem. O jakim nowotworze może świadczyć wysokie CRP? Podwyższony poziom CRP we krwi może świadczyć o różnych nowotworach, np.: raku jelita grubego, raku płuca, raku żołądka, raku piersi, raku gruczołu krokowego (prostaty), chłoniaku, raku trzustki. CRP a OB CRP mówi nam o istnieniu reakcji zapalnej w organizmie podobnie jak wskaźnik OB (odczyn Biernackiego), ale białko ostrej fazy jest stabilniejszym parametrem, który nie ulega łatwo wahaniom. CRP nie wpływa na OB. Jeśli OB jest znacznie podwyższone, a CRP prawidłowe, to z dużym prawdopodobieństwem świadczy o szpiczaku (nowotwór układu krwiotwórczego). CRP a rokowanie u chorych na nowotwór Badanie CRP jest wykorzystywane do oceny rokowania u pacjentów ze zdiagnozowanym nowotworem. Jeśli CRP jest wysokie a objawy infekcji nie występują, to uważa się to za zły prognostyk. Może świadczyć o większej złośliwości zmian. Badanie CRP do oceny rokowania może być wykorzystane przy różnorodnych nowotworach, w tym raku płuc, raku jelita grubego, raku trzustki, raku nerki czy mięsaku tkanek miękkich. Pamiętaj jednak, że wysoki wynik CRP nie ma zastosowania w diagnozowaniu nowotworów. Konieczne są inne badania, by potwierdzić lub wykluczyć raka. Źródła: R. Caquet, 250 badań laboratoryjnych. Kiedy zlecać. Jak interpretować, Wydanie III, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2017, F. Kokot, Badania laboratoryjne. Zakres norm i interpretacja, PZWL Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2015, Hart i inni, C-Reactive Protein and Cancer—Diagnostic and Therapeutic Insights, doi: Allin i inni, Elevated C-reactive protein in the diagnosis, prognosis, and cause of cancer, doi: Czytaj także:Morfologia krwi a nowotwór. Jak wysokie OB powinno zaniepokoić? [WYWIAD]Morfologia krwi: interpretacja wyników badań - 22 parametry (normy i opis)Niska hemoglobina a nowotwór. Jak często niedokrwistość jest objawem raka?Pocenie się w nocy a nowotwór. Kiedy ten objaw powinien zaniepokoić? Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
CA 15-3 – wysokie wartości tego parametru mogą świadczyć o raku piersi, raku jelita grubego i raku wątroby. CA 19-9 – to marker nowotworowy związany z trzustką i drogami żółciowymi. Może świadczyć o raku trzustki, ale występuje też w przypadku zapalenia i marskości wątroby.
Co w badaniu krwi wskazuje na rakaCzy dobre wyniki krwi wykluczają nowotwórCzy badanie krwi wykryje rakaJak wysokie OB świadczy o nowotworze Z pozoru proste badanie krwi pozwala lekarzowi nie tylko ocenić ogólny stan zdrowia, ale również rozpoznać infekcję, stan zapalny, niedokrwistość czy też markery nowotworowe. Czy dobre wyniki krwi wykluczają nowotwór? Nie, potrzebne są również inne badania, związane z konkretnymi krwi można oznaczać także poziom markerów nowotworowych, antygen PSA – wykorzystywany w monitorowaniu schorzeń prostaty, czy antygen CA 125 – niespecyficzny marker pomocny w diagnozowaniu raka pozoru proste badanie krwi pozwala lekarzowi nie tylko ocenić ogólny stan zdrowia, ale również rozpoznać infekcję, stan zapalny, niedokrwistość czy też markery nowotworowe. Czy dobre wyniki krwi wykluczają nowotwór? Nie, potrzebne są również inne badania, związane z konkretnymi rodzajów raka będzie można wykryć dzięki prostemu badaniu krwi. Naukowcy z Uniwersytetu Johnsa Hopkins w Baltimore opracowali metodę wykrywania raka na podstawie badania krwi. Test wykrywa aż osiem nowotworów: jajników, żołądka, trzustki, przełyku, płuc, jelita grubego piersi i badania wykrywające chłoniaka to: morfologia krwi i OB (norma od 10 do 20 w zależności od płci; w przypadku chorób nowotworowych OB sięga 70-80 a nawet 100), oznaczenie enzymu LDH (charakterystycznego dla chłoniaków). G1li.